Hiện tại ở Việt Nam có 2 loại cây giống cà phê chính là cây Cà phê chè (Arabica), Cà phê Vối (Robusta) và một phần nhỏ là Cà phê Mít (Liberia ). Trong đó diện tích cây cà phê Robusta chiếm đến 90%, Arabica chiếm 10%, tỷ lệ cà phê Liberia rất ít.
- Cà phê chè Arabica:
Loài cây này có tên gọi như vậy vì lá nhỏ và khi trồng, người ta thường hãm ngọn để cây mọc thấp như cây chè xanh, với mật độ trồng dày hơn so với cà phê vối. Đây là loại cà phê chiếm vị trí hàng đầu trong tổng sản lượng cà phê xuất khẩu toàn cầu, chiếm 61%. Ở Việt Nam, do không phù hợp với thổ nhưỡng và khí hậu, diện tích trồng chỉ chiếm khoảng 10% tổng diện tích canh tác cà phê, tập trung chủ yếu ở một số tỉnh vùng cao phía Bắc và một vài khu vực nhỏ ở Lâm Đồng, Đăk Lăk.
Nguồn: sưu tầm
Cây thích hợp mọc ở vùng cao, có khí hậu lạnh. Khi trưởng thành, cây có chiều cao từ 4-6m, nếu mọc hoang dã có thể cao đến 15m. Cây có tán lớn, lá nhỏ hình ô van, màu xanh đậm. Quả có hình bầu dục, chứa 2 nhân, với hàm lượng caffein trong hạt là 1-2%, nhưng lại có hương vị thơm ngon đặc trưng hơn so với cà phê vối. Cây bắt đầu cho quả từ năm thứ 3 sau khi trồng, và khi cây trên 25 năm tuổi thì bị xem là già cỗi, cần được thay thế.
2. Cà phê vối Robusta:
Việt Nam là quốc gia dẫn đầu thế giới về xuất khẩu cà phê vối. Điều này là do khí hậu, lượng mưa và độ cao ở hầu hết các vùng trồng cà phê của Việt Nam rất phù hợp với loại cà phê này. Cà phê vối, có tên khoa học là Coffea Robusta hoặc Coffea Canephora, chứa hàm lượng caffein từ 2-4%, trong khi cà phê chè chỉ có khoảng 1-2%.
Khí hậu thích hợp cho cà phê vối là nhiệt đới gió mùa. Cây có thể phát triển thành thân gỗ hoặc cây bụi, nếu để tự nhiên có thể cao tới 10m. Lá cà phê vối có kích thước trung bình, dài từ 15-20cm, hình oval và màu xanh đậm, với tán lá nhỏ xung quanh cây. Quả có hình tròn, chứa 2 nhân, và hạt cà phê vối nhỏ hơn so với cà phê chè và cà phê mít.
Cây bắt đầu cho thu hoạch quả sau 3-4 năm trồng, và có tuổi thọ lên đến 30 năm, mặc dù năng suất sẽ giảm dần từ năm thứ 20-25 trở đi. Hàm lượng caffein trong hạt là 2-4%, nhưng hương vị đắng gắt không thơm ngon như cà phê chè, do đó giá bán thường thấp hơn.
Nguồn: sưu tầm
3. Cà phê mít Liberia:
Cà phê mít, với tên khoa học là Coffea liberica hoặc Coffea excelsa, có lá to giống như lá mít. Cây có thân, lá và quả đều lớn, chịu hạn tốt nhưng năng suất thấp và có vị chua nên không được ưa chuộng. Loại cà phê này chủ yếu được dùng làm gốc ghép cho các loại cà phê khác.
Cây sinh trưởng mạnh và thích hợp với nhiều loại khí hậu. Dạng thân gỗ của cây thường được hãm ngọn ở độ cao 4-6m, nhưng nếu để mọc tự nhiên, cây có thể cao hơn 15m. Nhìn từ xa, cây có tán rộng và lá to giống cây mít. Quả của cây có hình bầu dục, bên trong thường chỉ có một nhân duy nhất. Khi chế biến thành phẩm, cà phê mít có vị chua đặc trưng, phù hợp với khẩu vị của một số nước châu Âu.
Cây bắt đầu cho quả sau 4-5 năm trồng và có thể thu hoạch trong khoảng 30-40 năm.